NLENFR

Parckfarm

Met Parckfarm krijgt een nieuwe typologie van openbare ruimte vorm in de voormalige verlaten spoorwegvallei achter Thurn&Taxis – nu een volwaardig stadspark. Het combineert de karakteristieken van een ‘lived’ of conviviaal stadspark met lokale microstadslandbouw. De initiatiefnemers van Parckfarm willen samen met buurtbewoners, kunstenaars, landbouwers en ontwerpers de groene publieke ruimte terug opeisen voor de bewoners als een urban commons. De trekkers van Parckfarm vzw proberen hierbij een duurzame impact uitoefenen op de strategische ontwikkeling van de site.

Het project Parckfarm is in de zomer van 2014 ontstaan uit het festival Parckdesign, een ontwerpbiënnale waarin mogelijke pistes werden verkend voor het creëren van alternatieve vormen van openbare ruimte in Brussel, een initiatief van het Brussel Leefmilieu. De 2014-editie promootte het participatieve beheer van de publieke groene ruimte, met speciale aandacht voor creativiteit en artistieke praktijken. De aandacht verschoof met andere woorden van ‘built spaces’ naar ‘lived spaces’. De initiatiefnemers van het festival besloten voor de 2014-editie aan de slag te gaan met de verlaten restruimte van Thurn&Taxis, een verwaarloosde spoorwegvallei gelegen tussen enkele multiculturele wijken. Thurn&Taxis ligt in het grensgebied tussen de gemeenten Molenbeek, Jette en Laken, wijken die gebukt gaan onder hoge werkloosheidscijfers. Sinds 2000 investeert een private bouwpromotor in de herontwikkeling van de gehele Thurn&Taxis site, die de afgelopen jaren als een heuse transformatie heeft ondergaan. De private en exclusieve ontwikkeling van de Thurn&Taxis site dragen bij aan de creatie van ruimtelijke, sociale en economische grenscondities op de site, waar de inwoners van de omliggende wijken niet altijd baat bij hebben. In 2014 beslisten de publieke instanties met Parckdesign om op dit stukje vergeten open ruimte plaats te maken voor (tijdelijk)experiment, in een poging de ontwikkeling van de site sociaal en ecologisch te verduurzamen. Tegelijk vormde dit experiment het eerste hoofdstuk van het grootste gewestelijke park dat in Brussel wordt aangelegd.

Alive Architecture (Petra Pferdmenges) en Taktyk (Thierry Kandjee) trokken het curatorenteam. Zij nodigden kunstenaars, (landschaps-)architecten, studenten, buurt- en stadsbewoners uit om mee te experimenteren met een alternatief, meer democratisch model van openbare ruimte, zowel wat betreft ontwerp, als programmatie, als organisatievorm. Een open karakter, laagdrempelig gebruik en ruimte voor toe-eoegening staan heirbij centraal. Ze vertokken van wat er reeds aanwezig was, namelijk enkele informele volkstuintjes. In het ontwerpproces kreeg spontane participatie een volwaardige plaats, zodat de buurt zich van bij het begin nauw bij het project betrokken voelde. Na afloop van het festival werd het project door de inwoners van de omliggende wijken voortgezet met de oprichting van de vzw Parckfarm T&T. Zo heeft een efemere praktijk een permanente bestaansvorm aangenomen, en draagt Parckfarm T&T op een duurzame manier bij aan de sociale en ruimtelijke verandering van de buurt.

Ook vandaag is de kracht van Parkfarm T&T de betrokkenheid van burgers met verschillende achtergronden, afkomst en religies. Parckfarm ondersteunt buurtbewoners bij het opzetten van projecten, workshops, buurtfeesten en andere burgerinitiatieven. De programmatie richt zich op een multicultureel en meertalig publiek, met als doel het samenleven van verschillende groepen in de openbare ruimte te stimuleren. Parckfarm T&T spant zich in om de sociale relaties binnen en tussen de verschillende gemeenschappen rond de site van Thurn&Taxis te verstevigen. Daarnaast zet Parckfarm T&T voornamelijk in op het promoten van ecologische praktijken in stedelijk gebied, door zich toe te leggen op (micro)stadslandbouw, het voorzien van duurzame voeding en het opzetten van duurzame economische modellen vanuit het kloppende hart Farmhouse, een ontwerp van 1010 a+u (Bert Ghellynck).

Parckfarm T&T wordt nog steeds ondersteund door beleidsmakers omwille van de duurzame impact die het beoogt. Het project steunt op een samenspel van top-down mechanismen en lokale bottom-up initiatieven.

partners en actoren
Alive Architecture (Petra Pferdmenges), Taktyk (Thierry Kandjee), Parckfarm vzw
thema
gemeenschap


slideshow
Parckfarm in beeld
Parckfarm her-activeert de verlaten restruimte in de spoorwegvallei van Thurn&Taxis. Door stadspark als ontmoetingsplek te combineren met microlandbouw, eigenen ze de publieke ruimte toe voor de bewoners van de aangrenzende wijken.

Plattegrond Parckfarm
imagePlattegrond Parckfarm
Parckfarm bevindt zich in het grensgebied tussen de gemeenten Molenbeek, Jette en Laken. De inwoners van deze omliggende wijken hebben niet altijd baat bij de private en exclusieve ontwikkeling van de Thurn&Taxis site.


Plattegrond Parckfarm

Activiteitenrapport Parckfarm
imageActiviteitenrapport Parckfarm
Op het vlak van milieu, is het doel om duurzame voeding, stadslandbouw en duurzame economische modellen te promoten. Het sociale luik heeft als doel om ontmoetingen tussen buurtbewoners te stimuleren en om de sociale relaties te versterken.


Activiteitenrapport Parckfarm


foto: Parckfarm VZW, 2017

Parckfarm, van pop-up tot blijver
artikelParckfarm, van pop-up tot blijver
“In plaats van zelf een nieuw initiatief te nemen, gingen we samen met het landschapsbureau Taktyk in op Parckdesign, een oproep voor experimentele projecten in de openbare ruimte van Leefmilieu Brussel. We zijn vertrokken van wat er was: het Gewest wilde graag een park aanleggen, en enkele buurtbewoners onderhielden er informele moestuintjes. Vandaar Parckfarm.”


Parckfarm, van pop-up tot blijver


foto: Laurent Vermeersch. Bruzz, 2018

Parckfarm, nieuw volkspark als concrete utopie
artikelParckfarm, nieuw volkspark als concrete utopie
Plekken als Parckfarm, waar het ecologische, stadslandbouw, het sociale, het multiculturele, het globale en het lokale op een unieke manier samenkomen in een waarlijke urban commons, een stedelijke gemene grond – dat moeten we koesteren.'


Parckfarm, nieuw volkspark als concrete utopie


foto: Sint-Jans-Molenbeek 2014

Parckdesign 2014: Parckfarm Thurn & Taxis, Brussel
artikelParckdesign 2014: Parckfarm Thurn & Taxis, Brussel
Parckfarm steunt op top-down mechanismen en wordt gedragen door bottom-up initiatieven. Dit laat toe dat het impact kan uitoefenen op de strategische ontwikkeling van de Thurn&Taxis site.


Parckdesign 2014: Parckfarm Thurn & Taxis, Brussel


foto: Databank Publieke Ruimte, Brussel

Curating the City-Making Process
bestandCurating the City-Making Process
De wisselwerking tussen de curators, de ontwerpers en de buurtbewoners leidde tot de cocreatie van het park, en liet de activering en toe-eigening van Parckfarm door de buurt toe, op een duurzame manier die de duur van het festival uiteindelijk heeft overschreden.

download / view PDF:
Curating the City-Making Process



Parckfarm by Alive Architecture / Taktyk
artikelParckfarm by Alive Architecture / Taktyk
Het Parckfarm project ging van start met maandelijkse vergadering in Café Pannenhuis. Hier kwamen buren, boeren, ontwerpers en politici samen om ideëen uit te wisselen, samen het project vorm te geven, en eigen innitiatieven voor te stellen die in Parckfarm zouden kunnen plaatsvinden.


Parckfarm by Alive Architecture / Taktyk


foto: Landezine (Landschape Architecture Platform)

artikelArchitectuurboek Vlaanderen nr.12 Architectuur Op Maat
Met Parckfarm werd de aandacht verplaatst van het belang van gebouwde naar geleefde en beleefde publieke ruimte. Parckfarm evolueerde van een efemere praktijk naar een permanent stedelijk fenomeen.




foto: Vai, 2016