NLENFR

Budafabriek

De reconversie van een voormalige textielfabriek tot de Budafabriek vormt het sluitstuk van de transformatie van het Buda Eiland tot kunsteneiland. De Budafabriek is een economisch-artistieke werkplaats en opereert op het raakvlak tussen kunst en design, economie en onderwijs, wetenschap en technologie. Ondernemers, studenten, kunstenaars, wetenschappers en actieve burgers komen er samen om elkaar te ontmoeten en om (samen) aan artistieke projecten of innovatieve producten te werken.

Het Buda Eiland bevindt zich in het dichtbevolkte hart van Kortrijk. Dit gebied was een eiland voor waterafhankelijke industrie met name voor textielproductie, met een aantal (sociale) woontorens en enkele zorginstellingen. Door het vertrek van de oude industrie liep de Budawijk in de jaren 80 en 90 leeg. Stad Kortrijk begon eind vorige eeuw aan de herbestemming en herontwikkeling van het stadsdeel. Het stadbestuur transformeerde veel van de industriële artefacten in stedelijke clusters voor nieuwe culturele programma's, in haar streven om uit te groeien tot cultuur- en designstad. Bij het stadsvernieuwingsproject ‘Buda’ stond coproductie centraal: de Stad Kortrijk werkte niet alleen nauw samen met andere overheden zoals de Intercommunale Leiedal, maar evenzeer met publieke en private partners.

De onderlinge afstemming tussen ruimtelijke transformatie en sociaal-culturele programmatie kenmerkt ook de reconversie van het industriële pand van de verlaten textielfabriek Desmet-Dejaeghere. De fabriek is eigendom van een lokale zorginstelling, die het pand aanvankelijk wilde slopen om er een nieuwbouw met een kinderdagverblijf en woon- en zorgvoorzieningen te realiseren. Uiteindelijk werd de woon- en zorgcampus geïntegreerd in een unieke multifunctionele zone met culturele activiteiten, woningen en een semipubliek binnengebied. De leegstaande fabriek werd herontwikkeld tot een nieuw type culturele plek: een werkplaats voor innovatie, productie, creatie en culturele expressie. Designregio vzw, een samenwerkingsverband tussen Stad Kortrijk, Intercommunale Leiedal, Hogeschool West-Vlaanderen en Voka, speelde hierin een belangrijke rol.

In het ontwerp van architectenbureau 51N4E wordt het onafgewerkte, industriële karakter van het gebouw zoveel als mogelijk te bewaard. Het architectenteam van 51N4E deelde de bestaande en toegevoegde ruimtes zo in dat een maximaal flexibel ruimtegebruik mogelijk wordt, wat de vermenging en verweving van functies bevordert. Kunst en productontwikkeling worden in de Budafabriek verenigd. Het geeft onder meer onderdak aan het Buda::Lab. Het Buda::Lab is een openbare werkplaats waar creatievelingen, ontwerpers, makers, kinderen, studenten en scholen creatief aan de slag kunnen. Ideeën worden omgezet in concrete projecten en in workshops worden nieuwe skills aangeleerd. In de loop van het traject werden een aantal faciliteiten toegevoegd aan de Budafabriek. Zo vinden er ook tijdelijke tentoonstellingen plaats en worden er kantoren, werk-, ontmoetings- en netwerkplaatsen ontwikkeld. Naast een creatieve broedplaats voor kunstenaars en ontwerpers, groeit de Budafabriek dus uit tot een plek waar ook ondernemers, studenten en onderwijsinstellingen zich kunnen nestelen. Zo is ondertussen ook HOWEST een vaste gebruiker van de Budafabriek. De opleiding Devine, Digital Design and Development is gevestigd in de fabriek.
De nieuwe bestemming van de Budafabriek herbestendigt de plaats van productie als volwaardig onderdeel van stedelijk weefsel. De link met de buurt en bewoners wordt bewaard door initiatieven die inspelen op lokale noden, zoals als een repaircafé, en door een uitgebouwde samenwerking met studenten van lokale creatieve opleidingen en scholen in de buurt.

partners en actoren
Designregio vzw (Stad Kortrijk, Stad Kortrijk, Intercommunale Leiedal, Hogeschool West-Vlaanderen, Voka), DURF2030, Buda::Lab
thema
maakindustrie, leren
innovatieve aspecten
eigenaarschap, cultuurverandering
schaal
gebouw, wijk, gemeente


slideshow
De Budafabriek in beeld
De Budafabriek is de eerste een economisch-artistieke werkplaats in België. Het geeft onder meer onderdak aan het Buda::Lab, openbare werkplaats waar creatievelingen, ontwerpers, makers, kinderen, studenten en scholen creatief aan de slag kunnen.

Het onbestemd gevoel van de Budafabriek
artikelHet onbestemd gevoel van de Budafabriek
"Het is de bedoeling dat het laboratorium een ontmoetingsplaats wordt tussen industrie, kunstenaars en scholen. Hopelijk leidt onze open aanpak tot interessante ontmoetingen tussen mensen uit verschillende disciplines en resulteert ze in spannende, innovatieve projecten."


Het onbestemd gevoel van de Budafabriek


foto: Thomas Peeters / De Tijd, 2012

Nieuwe identiteit voor een stadswijk
artikelNieuwe identiteit voor een stadswijk
De reconversie van een voormalige textielfabriek tot de Budafabriek vormt het sluitstuk van de transformatie van het Buda Eiland tot kunsteneiland.


Nieuwe identiteit voor een stadswijk


foto: Kenniscentrum Vlaamse Steden, 2018

Buda: een creatief eiland voor Kortrijk en zijn regio
artikelBuda: een creatief eiland voor Kortrijk en zijn regio
"Midden jaren 1980 plande de Vlaamse overheid zware infrastructuurwerken om de Leie recht te trekken, te verbreden en te verdiepen.' Het Kortrijkse stadsbestuur en de intercommunale Leiedal maakten van deze infrastructuurwerken gebruik om aan stadsontwikkeling te doen." De herontwikkeling van het voormalige industriële Buda Eiland was het gevolg.


Buda: een creatief eiland voor Kortrijk en zijn regio


foto: Vlaamse Overheid, 2015